Oto 40 użytecznych i przydatnych poleceń systemu Linux wraz z przykładami użycia, które pomogą w łatwym, efektywnym i produktywnym wykonywaniu zadań.

man

podręcznik systemowy

$ man ls 
-- wyświetla dokumentację polecenia 'ls'

cd

zmiana katalogu

$ cd /home/user/
-- zmienia bieżący katalog na "/home/user/"

$ cd ..
-- przechodzi do katalogu nadrzędnego

$ cd
-- przechodzi do katalogu domowego użytkownika

$ cd -
-- przechodzi do poprzedniego katalogu, który był bieżącym katalogiem

$ cd /
-- przechodzi do katalogu głównego systemu plików (root)

ls

wyświetlenie zawartości bieżącego katalogu

$ ls -l 
-- wyświetla listę plików i katalogów

pwd

$ pwd 
-- wyświetla ścieżkę do bieżącego katalogu

mkdir

tworzenie nowego katalogu

$ mkdir Katalog 
-- tworzy nowy katalog o nazwie "Nowy Katalog 

$ mkdir 'Nowy Katalog' 
-- w przypadku nazw zawierających białe znaki (SPACJA) należy umieść nazwę katalogu w "" lub ''

rmdir

$ rmdir Folder 
-- usuwa pusty katalog o nazwie "Folder"

rm

usuwanie pliku lub katalogu

$ rm file.txt 
-- usuwa plik o nazwie "file.txt"

$ rm -r Folder 
-- usuwa katalog o nazwie "Folder" oraz jego zawartość

touch

$ touch plik.txt 
-- tworzy nowy pusty plik o nazwie plik.txt

cat

wyświetlanie zawartości pliku

$ cat plik.txt 
-- wyświetla zawartość pliku o nazwie plik.txt

cp

kopiowanie pliku lub katalogu

$ cp plik.txt 'Nowy Katalog' 
-- kopiuje plik o nazwie "plik.txt" do katalogu "Nowy Katalog"

mv

przenoszenie lub zmiana nazwy pliku

$ mv plik.txt 'Nowy Katalog'/ 
-- przenosi plik "plik.txt" do katalogu "Nowy Katalog"

echo

wyświetla wprowadzony tekst w terminalu lub zapisuje go do pliku

$ echo Przykładowy tekst
-- wyświetla "Przykładowy tekst"

$ echo Przykładowy tekst > plik.txt 
-- W tym wypadku echo wydrukuje tekst do pliku, ale wyczyści całą jego wcześniejszą zawartość, jeśli plik podany na standardowym wyjściu nie istnieje, zostanie utworzony.

$ echo Przykładowy tekst >> plik.txt 
-- tekst zostanie dopisany na końcu pliku, jego wcześniejsza zawartość nie zostanie usunięta.

grep [-opcje] wzorzec [plik lub ścieżka]

wyszukiwanie wzorca w pliku

$ grep 'help' plik.txt
-- wyszukuje w pliku "plik.txt" linie zawierające frazę "help"

$ history | grep 'help'
-- wyszukuje dostępnej history polecen zwroty zawierające frazę 'help'

find

wyszukiwanie plików i katalogów

$ find /home/user/ -name "*.txt" 
-- wyszukuje pliki z rozszerzeniem ".txt" w katalogu "/home/user/"

tar

$ tar -czvf archive.tar.gz Folder/ 
-- archiwizuje katalog "Folder" i zapisuje go do pliku "archive.tar.gz"

unzip

$ unzip archive.zip 
-- rozpakowuje plik "archive.zip"

ping

sprawdzanie połączenia z siecią

$ ping https://inftechall.pl/ 
-- sprawdza dostępność serwera "inftechall.pl"

ifconfig

wyświetla informacje o interfejsach sieciowych

$ ifconfig eth0 
-- wyświetla informacje o interfejsie eth0

netstat

wyświetlanie informacji o połączeniach sieciowych

$ natstat -a 
--

top

wyświetlanie informacji o procesach i zużyciu zasobów systemowych

$ top 
--

ps

wyświetlanie listy procesów

$ ps aux 
-- wyświetla listę wszystkich procesów wraz z ich szczegółowymi informacjami

kill

wysyła sygnał do procesu, aby zakończył działanie

$ kill 2023
-- wysyła sygnał SIGTERM do procesu o identyfikatorze 2023

chmod

zmiana uprawnień do pliku lub katalogu

$ chmod 755 plik.txt 
-- nadaje uprawnienia odczytu, zapisu i wykonania właścicielowi pliku oraz uprawnienia odczytu i wykonania innym użytkownikom

chown

zmienia właściciela pliku lub katalogu

$ chown user doc.txt 
-- zmienia właściciela pliku "doc.txt" na użytkownika "user"

whoami

wyświetla nazwę bieżącego użytkownika

$ whoami 
--

su

przełącza użytkownika

$ su user 
-- przełącza użytkownika na użytkownika "user"

sudo

wykonuje polecenie jako administrator

$ sudo apt-get update 
-- aktualizuje listę pakietów jako administrator

history

wyświetla historię poleceń

  $ history 
-- wyświetla historię wszystkich poleceń wykonanych przez użytkownika

  $ history -d 1012 
-- usuwa z historii pozycje numer 1012

date

wyświetla aktualną datę i czas

$ date 
--

cal

wyświetla kalendarz

$ cal 
-- wyświetla kalendarz bieżącego miesiąca

$ cal -y
-- wyświetla kalendarz na bieżący rok

du

wyświetla rozmiar pliku lub katalogu

$ du -h file.txt 
-- wyświetla rozmiar pliku "file.txt" w jednostkach kB/MB/GB

df

wyświetla informacje o dyskach

$ df -h 
-- wyświetla informacje o dyskach w jednostkach kB/MB/GB

free

wyświetlanie informacji o dostępnej pamięci

$ free -h 
-- wyświetla informacje o pamięci (czytelny sposób) w jednostkach kB/MB/GB

wget

program do pobierania plików z sieci

$ wget https://example.com/file.zip 
-- pobiera plik "file.zip" ze strony "example.com"

crul

narzędzie do przesyłania danych z lub do serwera, przy użyciu jednego z obsługiwanych protokołów (DICT, PLIK, FTP, FTPS, GOPHER, HTTP, HTTPS, IMAP, IMAPS, LDAP, LDAPS, POP3, POP3S, RTMP, RTSP, SCP, SFTP, SMB, SMBS, SMTP, SMTPS, TELNET i TFTP)

$ curl https://api.example.com/data 
-- pobiera dane z API "example.com"

sed

edycja i modyfikacja tekstu w plikach

$ sed 's/old_word/new_word/g' file.txt 
-- zamienia wszystkie wystąpienia tekstu "old_word" na "new_word" w pliku "file.txt"

awk

przetwarzanie i filtrowanie tekstu w plikach

  $ awk '{print $1,$3}' file.txt 
-- {print $1,$3} wyświetla pierwszą i trzecią kolumnę z pliku "file.txt"

  $ history | grep 'code' | awk '{ print $0 }' 
-- {print $0} wyświetla wszytkie kolumny

tail

wyświetlanie końcowych linii pliku

$ tail -n 10 file.txt 
-- wyświetla ostatnie 10 linii pliku "file.txt"

wyświetlanie początkowych linii pliku

$ head -n 5 file.txt 
-- wyświetla pierwsze 5 linii pliku "file.txt"

less

przeglądanie plików tekstowych strona po stronie

$ less file.txt 
-- otwiera plik "file.txt" w trybie przeglądania strona po stronie